Muhteşem Yüzyıl dizisiyle yeniden hatırlanmaya başlanan, Osmanlı İmparatorluğu kaderinde büyük rol almış padişah anneleri kimlerdir? Hürrem Sultan ile başlayan Kösem Sultan ile tekrar gündeme gelen ve oldukça ilgi çekici bir konu olduğu için, 36 Osmanlı padişahının anneleri kimlerdir listelemek istedik. Oldukça önemli ve bilmemiz gereken bu dünyanın en güçlü kadınları kimlerdi, nereden geldiler? Zaman zaman kökenleri milletlerle Osmanlı arasında arabuluculuk yapmış olanlar da var, öz tarihimiz olduğu halde maalesef hakkında yeterli bilgiye sahip olamadıklarımız da var.
Padişah oğlu sırasıyla, köken, saraydan önceki ismi ve dini, zamanında Osmanlı İmparatorluğu hangi dönemdeydi bütün bunlar aşağıdaki tablodadır. Tarihimize yeterince sahip çıkamadığımız, araştırmadığımız için bazı bilgiler yetersiz veya tartışmalıdır.
Bu arada belirtelim, aynı dönemlerde dünyanın her yerinde hükümdarların hanedanı devam ettirmek için birden fazla eş alması, saraylara dünyanın değişik yerlerinden hoşa gidecek eş adayları sunulması olağan olaylardı. Bunlardan çok azı padişah veya kral annesi olma şansına erişmişlerdir. Bu ilişkiler aynı zamanda siyasi strateji, güç, maddi kaynak nedeniyle de kurulabiliyordu. Sonuçta, bu evlilikler farklı milletler arasında bir akrabalık ilişkisi doğurmaktadır.
Tarihin en önemli kadınları arasında bulunan valide sultanlarımız;
SIRA | PADİŞAH | ANNE | İLK İSMİ | KÖKENİ |
KURULUŞ DÖNEMİ | ||||
1 | Osman Gazi | Haime Hatun | – | Türk |
2 | Orhan Gazi | Malhun Hatun | – | Türk |
3 | I. Murad | Nilüfer Hatun | Horofira | Rum |
4 | I. Bayezid | Gülçiçek Hatun | Mariya | Bulgar |
5 | I. Mehmet | Devlet Hatun | – | Türk |
6 | II. Murad | Emine Hatun | – | Türk |
YÜKSELME DÖNEMİ | ||||
7 | II. Mehmed | Hüma Hatun | – | Türk |
8 | II. Bayezid | Sitti Mükrime Hatun | – | Türk |
9 | I. Selim | II. Gülbahar Hatun | Külbahar | Rum |
10 | I. Süleyman | Ayşe Hafsa (A’işa Hâfize) Vâlide Sultân | A’işa / Helga | Türk |
11 | II. Selim | Hürrem Haseki Sultân | Rokselena | Leh |
12 | III. Murad | Afife Nûr-Bânu Vâlide Sultân | Cecilia / Raşel | Venedik |
13 | III. Mehmed | Sâfiye Vâlide Sultân | Sofya Baffo | Venedik |
14 | I. Ahmed | Handan Vâlide Sultân | Helena | Rum |
15 | I. Mustafa | Fûl-Dâne Vâlide Sultân | Fûl-Dâne | Abaza |
16 | II. Osman | Mâh-Firûze Hatice Vâlide Sultân | Mariya | Rum |
17 | IV. Murad | Meh-Peyker Kösem Vâlide Sultân | Anastasya | Rum |
18 | I. İbrahim | Meh-Peyker Kösem Vâlide Sultân | Anastasya | Rum |
19 | IV. Mehmed | Turhan Hatice Vâlide Sultân | Nadya | Ukrayna |
20 | II. Süleyman | Saliha Dil-Âşûb Vâlide Sultân | Katerina | Sırp |
21 | II. Ahmed | Hatice Mû’azzez İkinci Haseki Sultân | Eva | Leh |
GERİLEME DÖNEMİ | ||||
22 | II. Mustafa | Mâh-Pâre Ümmetullah (Emetullah) Râbi’a Gül-Nûş Vâlide Sultân | Evmanya Vorya | Rum |
23 | III. Ahmed | Mâh-Pâre Ümmetullah (Emetullah) Râbi’a Gül-Nûş Vâlide Sultân | Evmanya Vorya | Rum |
24 | I. Mahmud | Salihâ Sebkati Vâlide Sultân | Aleksandra | Rum |
25 | III. Osman | Şâh-Süvar Vâlide Sultân | Mariya | Sırp |
26 | III. Mustafa | Emine Mihr-î-Şâh İkinci Kadın Efendi | Janet | Fransız |
27 | I. Abdülhamid | Râbi’a Şermi Kadın Efendi | Ida | Macar |
DAĞILMA DÖNEMİ | ||||
28 | III. Selim | Mihr-î-Şah Vâlide Sultân | Agnes | Ceneviz |
29 | IV. Mustafa | Baş İkbal Nükhet-Sedâ Hânım Efendi | Nükhet | ? |
30 | II. Mahmud | Nakş-î-Dil Haseki Vâlide Sultân | Aimée du Buc | Fransız |
31 | Abdülmecid | Bezm-î-Alem Vâlide Sultân | Suzan | Çerkes |
32 | Abdülaziz | Pertav-Nihâl (Pertevniyal) Vâlide Sultân | Besîme | Romen |
33 | V. Murad | Şevk-Efzâ Vâlide Sultân | Vilma | Gürcü |
34 | II. Abdülhamid | Tîr-î-Müjgan Üçüncü Kadın Efendi | Müjgân | Çerkes |
35 | V. Mehmed | Gül-Cemâl Dördüncü Kadın Efendi | Sofya | Arnavut |
36 | VI. Mehmed | Gül-İstü (Gülistan Münire) Dördüncü Kadın Efendi | Münire | Çerkes |
Not: Bilgiler uzun araştırma sonunda gerçeğe en yakın olduğu düşünüldükten sonra elde edilen bir derlemedir. Bazı isimlerin öz anne olup olmadığı, kökenleri konusunda net bilgi olmamakla birlikte, bilgiler arasında en çok kabul edilenler seçilmiştir. Hangilerinin Müslüman, Hrıstiyan ve Musevi inançlardan geldikleri konusuna eğilmedik. 624 yıl hüküm sürmüş dünyanın en güçlü imparatorluklarından birini yöneten insanları doğuran ve adları ara sıra diziler sayesinde veya semt ismi olarak hatırlanan kadınları anmak istedik.